Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού του 2022 μπορεί να ευθύνονται για 70.000 υπερβολικούς θανάτους στην Ευρώπη, προτείνει μια μελέτη που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet Regional Health – Ευρώπη.
Επιστήμονες στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης στην Ισπανία επανεξέτασαν τις αρχικές εκτιμήσεις της θνησιμότητας που σχετίζεται με τη ζέστη για το καλοκαίρι του 2022. Αρχικά είχαν προβλέψει περισσότερους από 61.000 θανάτους το καλοκαίρι (και σχεδόν 63.000 το 2022). Τώρα, σε αυτήν την εκ νέου ανάλυση με περισσότερα δεδομένα, έλαβαν ακόμη υψηλότερη τιμή.
Σε προηγούμενη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ιατρική της Φύσηςοι ίδιοι επιστήμονες από το ισπανικό ινστιτούτο χρησιμοποίησαν επιδημιολογικά μοντέλα για να υπολογίσουν τη θνησιμότητα σε 823 περιοχές 35 ευρωπαϊκών χωρών (συμπεριλαμβανομένης της Πορτογαλίας).
Σε αυτό το άρθρο, το οποίο βασίστηκε σε εβδομαδιαία δεδομένα θερμοκρασίας στην Ευρώπη, οι ερευνητές υπολόγισαν τον αριθμό των πρόωρων θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη το καλοκαίρι του 2022 σε 61.672. Από αυτό το σύνολο, σύμφωνα με τους ίδιους υπολογισμούς, περισσότερες από δύο χιλιάδες θα είχαν συμβεί στην Πορτογαλία.
«Υπολογίζουμε 2212 θανάτους που σχετίζονται με τη ζέστη το καλοκαίρι του 2022 στην Πορτογαλία. Όσον αφορά τους θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους, η Πορτογαλία είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά, πίσω μόνο από την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία», δήλωσε στο PÚBLICO ο συν-συγγραφέας Xavier Basagaña, ερευνητής στο ινστιτούτο στη Βαρκελώνη, τον Ιούλιο, με την ευκαιρία δημοσίευση της μελέτης του Ιατρική της Φύσης.
Υποτιμημένες αξίες
Οι επιστήμονες πίστευαν ήδη τότε ότι οι τιμές ήταν υποτιμημένες, αφού χρησιμοποιήθηκαν εβδομαδιαία δεδομένα – και όχι ημερήσιες χρονοσειρές που, σύμφωνα με την ομάδα, θα επέτρεπαν τον υπολογισμό της επίδρασης των κυμάτων καύσωνα στη θνησιμότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Στην εργασία εκ νέου ανάλυσης που δημοσιεύθηκε αυτή την Τρίτη, η ομάδα με επικεφαλής την επιστήμονα Joan Ballester προσπάθησε να εντοπίσει ελαττώματα που σχετίζονται με τη χρήση συγκεντρωτικών δεδομένων (δηλαδή, εβδομαδιαίες και μηνιαίες χρονοσειρές θερμοκρασίας και θνησιμότητας). Επιβεβαιώνεται ότι τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο υποτιμήθηκαν.
Ο στόχος της νέας μελέτης ήταν ακριβώς η ανάπτυξη ενός θεωρητικού πλαισίου που θα επέτρεπε την ποσοτικοποίηση των σφαλμάτων που προκύπτουν από αυτή τη «χρονική συγκέντρωση δεδομένων». Για το σκοπό αυτό, η ομάδα συγκέντρωνε καθημερινά αρχεία θερμοκρασιών και θνησιμότητας από 147 περιοχές σε 16 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Πορτογαλίας.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες εξέτασαν και συνέκριναν εκτιμήσεις της θνησιμότητας που σχετίζεται με τη ζέστη και το κρύο με διαφορετικά επίπεδα συνάθροισης: ημερήσιο, εβδομαδιαίο, διεβδομαδιαίο και μηνιαίο. Αυτή η άσκηση μας επέτρεψε να συμπεράνουμε, σύμφωνα με το άρθρο, ότι «η χρήση εβδομαδιαίων και μηνιαίων δεδομένων αντιπροσωπεύει μια πιθανή λύση που δεν έχει διερευνηθεί μέχρι σήμερα».
«Δεν βρίσκουμε συνήθως μοντέλα που βασίζονται σε μηνιαία συγκεντρωτικά δεδομένα χρήσιμα για την εκτίμηση των βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων των θερμοκρασιών περιβάλλοντος. Ωστόσο, τα μοντέλα που βασίζονται σε εβδομαδιαία δεδομένα προσφέρουν επαρκή ακρίβεια για εκτιμήσεις θνησιμότητας, όντας χρήσιμα στην πρακτική της επιδημιολογικής επιτήρησης σε πραγματικό χρόνο και στον καθορισμό δημόσιων πολιτικών όπως, για παράδειγμα, η ενεργοποίηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για τη μείωση των επιπτώσεων της θερμότητας ή κρύα κύματα», λέει η Joan Ballester, που αναφέρεται σε δελτίο τύπου από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης.
Οι επιδημιολογικές εκτιμήσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη χρονική κλίμακα της συσσώρευσης. Εάν, αφενός, οι ημερήσιες σειρές προσφέρουν μεγαλύτερη ακρίβεια, αφετέρου, η γραφειοκρατία στην απόκτηση αυτού του τύπου δεδομένων καταλήγει να αποτελεί εμπόδιο στην ερευνητική εργασία. Και, επομένως, οι επιστήμονες μερικές φορές καταλήγουν να πρέπει να φτιάχνουν ομελέτες με τα περισσότερα διαθέσιμα αυγά, δηλαδή σε εβδομαδιαίες ή μηνιαίες σειρές.
«Οι απαιτήσεις εμπιστευτικότητας, οι νομικοί περιορισμοί, ο χρόνος που απαιτείται για τη λήψη δεδομένων και τα γραφειοκρατικά εμπόδια των συμφωνιών μεταφοράς δεδομένων εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικούς περιοριστικούς παράγοντες για την έρευνα. Αυτοί οι περιορισμοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί όταν οι μετρήσεις των αποτελεσμάτων για την υγεία πρέπει να αναλυθούν προσωρινά σε καθημερινή ανάλυση, για παράδειγμα κατά την εκτίμηση των καθυστερημένων επιπτώσεων του κρύου και της ζέστης», αναφέρει η μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό. The Lancet Regional Health – Ευρώπη.
Το περασμένο έτος ήταν το δεύτερο θερμότερο που καταγράφηκε ποτέ στην Ευρώπη, με θερμοκρασίες 0,9 βαθμούς Κελσίου πάνω από το μέσο όρο, σύμφωνα με στοιχεία του Copernicus, του ευρωπαϊκού προγράμματος γεωσκόπησης. Αρκετά μετεωρολογικά ρεκόρ καταρρίφθηκαν στην Πορτογαλία και την Ευρώπη το 2022, το οποίο σημαδεύτηκε από επεισόδια υδρολογική ξηρασίακύματα καύσωνα και πυρκαγιές σε μεγάλο μέρος της ηπείρου.
Το καλοκαίρι του 2022 στην ήπειρο σημείωσε επίσης ρεκόρ για τους χειρότερους λόγους, με θερμοκρασίες 1,4 βαθμούς πάνω από το μέσο όρο. Ήταν, στην πραγματικότητα, το πιο καυτό που έχει καταγραφεί, ξεπερνώντας ακόμη και το καλοκαίρι του 2021, το οποίο κατείχε το προηγούμενο ρεκόρ, σύμφωνα με έκθεση του Κλιματική αλλαγή του Κοπέρνικου. Και οι επιστήμονες έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι είναι πολύ πιθανό το 2023 να ξεπεράσει τα ρεκόρ του 2022.